- Nowelizacji ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego i nauki z lipca 2018 r. powinna towarzyszyć rekompensata w formie odczuwalnej podwyżki realnego wynagrodzenia nauczycieli akademickich i pozostałych pracowników uczelni.
- Weryfikacji wymagają w art. 16 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wymogi, jakie musi spełniać uczelnia, aby zostać zakwalifikowana do wymienionych grup uczelni.
- Zmiany wymaga skład rady uczelni, której członkami obok przewodniczącego samorządu studenckiego danej szkoły wyższej powinni być tylko osoby niezatrudnione w tej uczelni, którzy nie ukończyli 77 roku życia do dnia rozpoczęcia kadencji. (art. 19 i 20).
- W związku z pandemią koronawirusa należy przedłużyć kadencję pierwszej rady uczelni o sześć miesięcy, czyli do 30 czerwca 2021 r. (art. 230 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę).
- Do art. 20 ust 1 głoszącym, kto może być członkiem rady uczelni trzeba pkt. 5 rozwinąć.
- Należy przyjąć, że rektorem uczelni może być osoba, która posiada, co najmniej stopień naukowy doktora habilitowanego, a uczelni akademickiej tytuł naukowy profesora. (art. 24)
- Korekty wymaga skład senatu uczelni publicznej – w art. 29, ust. 1 pkt. 1. należy zastąpić wyrazy „profesorowie i profesorowie uczelni” słowami „osoby posiadające tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego.
- Należy całkowicie wyeliminować możliwość powoływania na stanowisko profesora uczelni doktorów nieposiadających stopnia naukowego doktora habilitowanego. (art. 116)
- Należy powrócić do zasady zatrudniania wszystkich nauczycieli akademickich na czas określony na kilkuletnich kontraktach w drodze przeprowadzenia otwartego konkursu rozpisanego publicznie przez uczelnie, aby zachęcić ich rozwoju naukowego. (art. 117- 119)
- W ramach nowelizacji ustawy należy w uczelniach akademickich w miejsce „nauczyciela akademickiego” przywrócić stanowisko „pracownika naukowo-dydaktycznego”. Natomiast w wyższych szkołach zawodowych pozostawić stanowisko „nauczyciela akademickiego”. Nauczycielom akademickim zatrudnionym w tych szkołach zawodowych należy stworzyć także warunki do pracy naukowej, niezbędnej do podnoszenia kwalifikacji dydaktycznych.
- Roczny wymiar zajęć dydaktycznych dla nauczycieli akademickich zatrudnionych w uczelni na stanowiskach dydaktycznych powinien być o 50% wyższy niż zatrudnionych na równorzędnych stanowiskach badawczo-dydaktycznych. (art.127)
- NAleży powrócić do minimum kadrowego określającego minimalną liczbę nauczycieli akademickich: posiadających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego oraz osób posiadających stopień naukowy doktora, przypisanych do danego kierunku studiów, poziomu i profilu kształcenia zatrudnionych tylko w tej jednej uczelni, której kierunek studiów firmują. Obok minimum kadrowego organizacja prowadząca kierunek studiów powinna spełniać spełniła wymagania dotyczące proporcji liczby nauczycieli akademickich zaliczanych do minimum kadrowego do liczby studentów na danym kierunku studiów prowadzonego przez tę jednostkę organizacyjną.
- W obowiązującej ustawie trzeba uniezależnić w znacznym stopniu Polską Komisję Akredytacyjną od ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nadać jej uprawnienia kontrolne w uczelniach. PKA powinna także prowadzić bieżące i okresowe kontrole związane z ewaluacja programową i kompleksową na wzór uprawnień Najwyższej Izby Kontroli.
- Przedstawiona w aktualnej ustawie komercjalizacja wyników działalności naukowej i know-how dostosowana jest do modelu gospodarki z okresu socjalizmu realnego PRL, a nie tak jak powinna funkcjonować w uczelni autonomicznej i samodzielnej finansowo, w warunkach gospodarki rynkowej, w dobie globalizacji i integracji europejskiej. Ponadto ustawa powinna zagwarantować samodzielność ekonomiczną uczelni oraz faktyczną odpowiedzialność poszczególnych osób sprawujących funkcje kierownicze, począwszy od rektora po kierownika zakładu, która nie rozkłada się na organy kolegialne szkoły wyższej.
- Całkowite pozbawienie publicznych wyższych szkół zawodowych środków finansowych na prowadzenie badań naukowych, zakup aparatury badawczej i specjalistycznej infrastruktury informatycznej jest nieporozumieniem. Współczynniki kosztochłonności dla poszczególnych dyscyplin w tych szkołach powinny uwzględniać obok kosztów kształcenia także koszty działalności naukowej na niższym poziomie niż w uczelni akademickiej. (art. 367 i 402)
- Obecnie 10 uczelni wyłonionych w konkursie, (art. 387) w ramach Programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” realizuje swoje wieloletnie projekty. Po zakończeniu sześcioletniego okresu realizacji nastąpi ewaluacja wykonania przyjętego na wstępie planu w uczelni badawczej. Ustawa nie daje gwarancji, że te plany laureatów będą zrealizowane. Piątym celem szczegółowym omawianego programu jest: podniesieniu jakości zarządzania w uczelni badawczej. Na szczególna uwagę zasługuje fakt trafnego dostrzeżenia w Programie kluczowej roli wzrostu poziomu jakości zarządzania w szkołach wyższych. Dlatego też koniecznym jest wprowadzenie stałego monitorowania postępów w zakresie doskonalenia jakości zarzadzania w tych 10 uczelniach badawczych. Omawiane ustawy z lipca 2018 r. tego nie przewidują.
- Wśród wymagań, jakie musi spełniać rektor szkoły wyższej nie wymieniono w ustawie umiejętności i kompetencji kierowniczych oraz wiedzy, jaką powinien posiadać rektor (oraz osoby powołani przez niego osoby do pełnienia funkcji kierowniczych) w zakresie zarządzania, popartych stosownym dyplomem lub świadectwem. Omawiane ustawy powinna wymagać odpowiedniego przygotowania tych osób do pełnienia funkcji menedżerskich oraz przeprowadzenia oceny ich kwalifikacji przed lub w trakcie pełnienia tych funkcji kierowniczych.
Pobierz plik artykułu (PDF)