Szkolnictwo wyższe

VII Ogólnopolska Sesja Naukowa z cyklu: ”WYZWANIA ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ”, Kraków 28 -29 kwietnia 2010 r.

Specyfika szkolnictwa wyższego oraz wiekowe tradycje autonomii uczelni powoduje, że znormalizowane przez ISO systemy zarządzania nie znajdują powszechnego uznania wśród profesorów. Dlatego też w tzw. Procesie Bolońskim kładzie się olbrzymi nacisk na wprowadzenie skutecznego, adekwatnego do wymagań szkolnictwa wyższego w Europie, systemu zapewniania jakości opartego na własnych standardach i wskazówkach, przyjętych przez Konferencje Ministrów właściwych do szkolnictwa wyższego, krajów sygnatariuszy Procesu Bolońskiego.

Pojęcie „zapewnienia jakości” pojawiło się w normie ISO 8402 w roku 1987.1 W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpił intensywny rozwój europejskich instytucji certyfikujących systemy zapewnienia jakości w organizacjach, nazywanych w Raporcie „agencjami zewnętrznego zapewnienia jakości” zwanych dalej „agencjami”.

Proces integracji państw Europy wkroczył w obszar szkolnictwa wyższego. Pierwszym krokiem była: Deklaracja Sorbońska podpisana 25 maja 1998r. przez ministrów czterech państw: Francji, Niemiec, W.Brytanii i Włoch. Podkreślono w niej konieczność „hormonizacji” struktury systemów zarządzania szkolnictwem wyższym w celu zwiększenia mobilności i poprawy stanu zatrudnienia w szkolnictwie wyższym. Idea „czwórki” rozwinęła się szybko w Unii Europejskiej. Rok później, 19 czerwca 1999 roku ministrowie edukacji 29 państw Europy (w tym Polski) podpisali tzw. Deklarację Bolońską.

W ramach tematu badawczego: „Model projakościowej restrukturyzacji zarządzania w szkole wyższej”, realizowanego przez Autora, na przełomie roku 2008/2009, w pięciu publicznych szkół wyższych w Krakowie, dokonano oceny jakości zarządzania i systemu zarządzania jakością:

• na wydziałach,
• w administracji podległej kanclerzowi i w kwesturze.

Proces kształcenia menedżerów jakości podlega od 1992 roku ciągłej ewolucji. Studia na specjalności „Zarządzanie jakością – kształcenie menedżerów jakości” w Uniwersytecie Jagiellońskim obecnie dostosowane są do wymogów Procesu Bolońskiego i nowych standardów kształcenia na kierunku zarządzanie oraz wymogów Unii Europejskiej i Europejskiej Organizacji Jakości w zakresie kształcenia menedżerów jakości.

Z inicjatywy Fundacji Rektorów Polskich, popartej przez KRASP (Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich) został opracowany Kodeks DOBREJ PRAKTYKI W SZKOŁACH WYŻSZYCH. Ten nie znany w uczelniach Kodeks opracowany przez Komisję, pod kierunkiem ks. prof. A. Szostka, został uchwalony przez Zgromadzenie Plenarne KRASP w dniu 26 kwietnia 2007 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim w czasie uroczystości Dziesięciolecia KRASP.

Ideą nadającą kierunek „Spojrzenia w Przyszłość” powinna być potrzebą godnego życia i ciągłego doskonalenia „Jakości Życia”. Potrzebne jest, więc nowe spojrzenia na życie obywateli, na ich cele i związaną z nimi odpowiedzialność. Wejście Polski do Unii Europejskiej, wymaga od naszego Państwa opracowania i realizacji wizji i strategii, które będą kreować warunki rozwoju i doskonalenia funkcjonowania gospodarki oraz jakości życia wszystkich obywateli.

Integracja europejska wyszył poza obręb przemysłu, rolnictwa i handlu oraz objęła swym zakresem także naukę i szkolnictwo wyższe. Podpisana przez Ministra Edukacji 29 krajów (w tym Polski) 19.06.1999, tzw. Deklaracja Bolońska (do której później dołączyło się kolejnych 26 państw) zakłada utworzenie do 2010 roku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSW) w którym znacznie ułatwiona będzie mobilność studentów i pracowników akademickich oraz nastąpi pełen rozwój ich osobowości i odczuwalny wzrost umiejętności studentów dostosowanych do rynku pracy.

Od kilkunastu miesięcy przygotowywana jest nowelizacja ustawy z dnia 27 lipca 2005 „Prawo o szkolnictwie wyższym”1. W pierwszej połowie 2009 r. pojawiły się na stronach internetowych Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego „Założenia do nowelizacji ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki”, zwane dalej „Założenia do nowelizacji ustawy”.